Suốt tháng 4, Nam Bộ không có dấu hiệu giảm nhiệt
TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai cho biết, từ nay đến 27/4, khu vực TP Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Bình Phước và phía Tây của đồng bằng sông Cửu Long không có dấu hiệu giảm nhiệt trong suốt tháng 4. Ngày nào nền nhiệt vào khung giờ 13 đến 15 giờ chiều cũng cao hơn 37 độ C, trong đó có nhiều ngày cao hơn 40 độ C. Đó là nhiệt độ khí tượng. Nhiệt độ thực tế ở môi trường sẽ cao hơn nữa ở những nơi có đất trống thiếu cây xanh, thiếu hồ nước, và nơi có bề mặt bê tông hóa.
Ngày 17, 18/4 có mưa rào rải rác về Tây Nguyên và phía Tây các tỉnh Nam Trung Bộ. Đợt mưa này diễn ra trong các ngày 17 đến 19/4. Mưa mưa không đều ở các địa phương mà chủ yếu mưa theo cụm mưa dông vào các buổi chiều ở phạm vi trung bình. Khu vực giáp ranh giữa phía Đông các tỉnh Tây Nguyên và phía Tây các tỉnh Nam Trung Bộ nhận lượng mưa tương đối, nhưng vùng giáp Cambodia, giáp Lào và ven biển Nam Trung Bộ nhận lượng mưa không nhiều.
Nam Bộ hứng chịu đợt nắng nóng gay gắt dài ngày hiếm gặp.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 11/4, khu vực Nam Bộ có nắng nóng và nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 35-38 độ, có nơi trên 38 độ như: Tây Ninh 38.3 độ, Biên Hòa (Đồng Nai) 39.0 độ, Đồng Phú (Bình Phước) 39.8 độ, Thủ Dầu Một (Bình Dương) 39.0 độ,…; độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-50%; khu vực Tây Bắc Bắc Bộ và Tây Nguyên có nắng nóng cục bộ.
Dự báo ngày 12-13/4, khu vực Nam Bộ có nắng nóng và nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 35-38 độ, riêng miền Đông Nam Bộ có nơi trên 38 độ; độ ẩm tương đối thấp nhất phổ biến 45-50%. Khu vực Tây Bắc Bắc Bộ và Tây Nguyên có nắng nóng cục bộ với nhiệt độ cao nhất trên 35 độ. Nắng nóng ở khu vực Nam Bộ có khả năng kéo dài trong nhiều ngày tới. Từ khoảng ngày 13-14/4, khu vực Tây Bắc Bắc Bộ có khả năng xảy ra nắng nóng diện rộng.
Do ảnh hưởng của nắng nóng và nắng nóng gay gắt kết hợp với độ ẩm trong không khí giảm thấp nên có nguy cơ xảy ra cháy nổ và hỏa hoạn ở khu vực dân cư do nhu cầu sử dụng điện tăng cao và nguy cơ xảy ra cháy rừng. Ngoài ra, nắng nóng còn có thể gây tình trạng mất nước, kiệt sức, đột qụy do sốc nhiệt đối với cơ thể người khi tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao.
Cơ quan khí tượng lưu ý, nhiệt độ dự báo trong các bản tin nắng nóng và nhiệt độ cảm nhận thực tế ngoài trời có thể chênh lệch từ 2-4 độ, thậm chí có thể cao hơn phụ thuộc vào các điều kiện mặt đệm như bê tông, đường nhựa.
Các chuyên gia cho rằng, thông thường từ giữa tháng 2 hằng năm, Nam Bộ mới bắt đầu xuất hiện nắng nóng một vài nơi. Tuy nhiên, năm nay nắng nóng gay gắt đến sớm hơn trên diện rộng do ảnh hưởng của El Nino. So với cùng thời điểm của hai đợt El Nino hoạt động mạnh gần đây (tháng 2 các năm 2016 và 2020), năm nay cường độ nắng mạnh hơn khi tại các trạm quan trắc như Thủ Dầu Một, Nhà Bè, Vĩnh Long, Cao Lãnh và Thổ Chu, nhiệt độ đã phá vỡ mức nhiệt kỷ lục cùng thời kỳ.
Nắng nóng kéo dài hiếm gặp có bất thường?
Ông Lê Đình Quyết, Trưởng phòng dự báo khí tượng Đài khí tượng thủy văn Nam Bộ cho biết, thông thường từ trung tuần tháng 2 hàng năm, Nam bộ sẽ bắt đầu xuất hiện nắng nóng một vài nơi tại các tỉnh miền Đông. Tuy nhiên, trong năm nay nắng nóng xuất hiện sớm tại các tỉnh Nam bộ, điều này cũng giống như những năm El Nino mạnh (2015 - 2016 hay 2019 - 2020).
Mùa nắng năm 2023 - 2024 đến sớm hơn so với trung bình nhiều năm khi ngay từ tháng 12 nắng nóng tại Nam Bộ đã bắt đầu xuất hiện cục bộ. Do tác động của El Nino, số ngày nắng nóng năm nay sẽ nhiều hơn trung bình các năm trước vì diễn biến khí hậu rất phức tạp. Do đó khả năng thời gian bắt đầu mùa mưa năm nay đến muộn hơn các năm, có thể vào ngày 10-15/5.
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, nhận định năm 2024 hiện tượng nắng nóng tại Nam Bộ, khu vực tây bắc Bắc Bộ và Trung Bộ đến sớm và xuất hiện nhiều hơn, gay gắt so với trung bình nhiều năm.
Theo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, trong tháng 3 có đến 26 trạm đo khắp Nam Bộ ghi nhận mức nhiệt độ trung bình tháng cao hơn so với trung bình nhiều năm. Cụ thể, Phước Long (Bình Phước) có mức nhiệt trung bình tháng 3 cao hơn đến 1,8 độ C so với trung bình nhiều năm. Hay tại Châu Đốc (An Giang), nhiệt độ cao hơn trung bình nhiều năm là 1,6 độ C.
Một đặc điểm khác là tình trạng nắng nóng đến sớm và kéo dài nhiều ngày liền. Năm 1998, ở Nam Bộ từ cuối tháng 1 đã xảy ra một vài ngày nắng nóng, nhiệt độ một số nơi đạt 35 - 37 độ C, tại TP Hồ Chí Minh lên tới 37,4 độ C vào ngày 28/1. Đợt nắng nóng trên diện rộng ở Nam Bộ kéo dài từ đầu tháng 3 đến hết tháng 4. Nắng nóng xảy ra mạnh nhất ở khu vực miền Đông sau đó lan sang các tỉnh miền Tây. Toàn bộ khu vực này, nắng nóng kéo dài suốt 3 tháng, chỉ xen kẽ một vài ngày nhiệt độ về dưới mức 35 độ C. Đây là hiện tượng hiếm thấy ở Nam Bộ.
Tình trạng tương tự cũng lặp lại vào năm 2024, nắng nóng và nắng nóng gay gắt cũng bắt đầu xuất hiện từ cuối tháng 1 (trước Tết Nguyên đán). Từ đầu tháng 2 đã xảy ra nắng nóng diện rộng và ghi nhận mức nhiệt độ cao lịch sử đến 38 độ C ở Biên Hòa (Đồng Nai). Đến đầu tháng 3 ghi nhận mức nhiệt cao nhất đến 38,5 độ C và bước sang đầu tháng 4 vượt 39 độ C.
Theo ông Lê Đình Quyết, El Nino cũng khiến thời tiết khô hạn, lượng nước ở sông Cửu Long về ít, gây ra tình trạng xâm nhập mặn ở các tỉnh miền Tây, ảnh hưởng đời sống, sản xuất hàng triệu người dân. Tại TP HCM, xâm nhập mặn vào sâu trên các sông ở khu vực thành phố, đặc biệt là sông Sài Gòn, mức độ rủi ro thiên tai ở cấp độ 3 (tác động xấu và để lại hậu quả nghiêm trọng về môi trường).
Dự báo của Viện Khoa học khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), trong 3-4 tháng tới Việt Nam nhiều khả năng xuất hiện nhiệt độ cao kỷ lục, lượng mưa thấp hơn trung bình nhiều năm, đặc biệt ở các tỉnh phía Nam. Nắng nóng xuất hiện dài ngày ở khu vực Nam Bộ, xâm nhập mặn tăng cao hơn ở Đồng bằng sông Cửu Long, ảnh hưởng lớn đến dân sinh và sản xuất nông nghiệp.
Nắng nóng với nhiệt độ cao hơn hẳn so với trung bình nhiều năm ở Nam Bộ đang diễn ra phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt và sản xuất.
