Xã Hoà Thắng (TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) được ví như chợ cây giống của Tây Nguyên. Từ vị trí mặt tiền hay trong hẻm cũng ken đặc vườn ươm, cơ sở bán cây giống. Dù đang cao điểm mùa khô nhưng các cơ sở bán cây giống vẫn tấp nập các hoạt động mua bán, nhất là cây cà phê.
Anh Nguyễn Bá Hùng - đại diện một trung tâm bán cây giống tại xã Hoà Thắng - cho biết, bây giờ chưa vào vụ xuống giống. Tuy nhiên, do giá cà phê tăng cao chưa từng có (trên 130.000 đồng/kg) nên nhu cầu trồng cây này tăng cao. Các đại lý thấy vậy đổ xô về xã Hoà Thắng mua cây giống về trữ hàng. Những đại lý này đến từ các huyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk và cả các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên như Lâm Đồng, Đắk Nông… Đại lý mua nhiều nhất lên đến 3.000-4.000 cây cà phê.
Giống cây cà phê đang được thu gom với số lượng lớn.
Anh Hùng nói thêm, nhu cầu mua giống cà phê mới tăng mạnh trong 2 năm trở lại đây. Trước đó khoảng 4-5 năm, lượng người mua cây giống rất ít, vì giá cà phê thấp. Có năm, cơ sở của anh Hùng bán không hết cây giống, phải đổ bỏ.
Nhu cầu mua giống cây cà phê tăng cao nên giá cả cũng tăng mạnh theo, thậm chí gấp đôi. Chủ một cơ sở bán cây giống trên địa bàn xã Hoà Thắng tiết lộ, mỗi cây cà phê thực sinh có giá 4.000 đồng/cây (vụ trước 2.000 đồng/cây), cà phê ghép dao động từ 12.000-16.000 đồng/cây, tuỳ cây to nhỏ (trong khi năm ngoái dao động từ 8.000-10.000 đồng/cây).
Giá cà phê nhân tăng cao kéo theo giá cây giống cũng tăng.
Dẫu giá tăng gần gấp đôi song nhu cầu về cây giống khá nhiều, có đại lý bị cháy hàng vì không sản xuất kịp để bán.
Chị Nguyễn Thị Phương (chủ cơ sở bán cây giống trên địa bàn thị trấn Ea Pốk, huyện Cư M'gar, Đắk Lắk) chia sẻ, những năm trước, giá cà phê thấp nên người dân ít mua cây giống. Do không bán hết, nhiều cơ sở ươm giống phải đổ bỏ, gây thiệt hại về kinh tế.
Người dân bắt đầu tái canh cà phê sau khi giá tăng cao.
Theo chị Phương, hai năm nay, cà phê tăng tăng giá, nông dân đi mua cây giống khá nhiều. Tuy nhiên, số lượng cơ sở ươm giống không nhiều hoặc ươm không kịp bán. Đôi khi, cây cà phê giống chỉ mới được 2-3 lá đã được các thương lái đến đặt mua, dẫn đến khan hiếm giống cây cà phê. Để đáp ứng nhu cầu mua cây giống cà phê trong vụ xuống giống tới, cơ sở của chị Phương đã chuẩn bị sẵn 3.000 giống cây cà phê ghép và 2.000 cây thực sinh.
Tiến sĩ Phan Việt Hà - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (Wasi) - cho biết, năm nay xảy ra tình trạng khan hiếm giống cây cà phê do nhu cầu trồng của người dân tăng cao, vượt khả năng dự đoán của các nhà ươm, cơ sở cung cấp giống.
Ông Hà cho biết thêm, tại Wasi có Trung tâm Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cà phê Eakmat, chuyên cung cấp giống cà phê và hạt cà phê giống cho khắp nước. Song năm nay, trung tâm cũng không cung cấp được đủ giống cây cà phê cho thị trường.
"Năm nay, trung tâm chuẩn bị 2 triệu cây giống nhưng không đủ. Còn hạt giống cũng đã bán hết từ tháng 12/2023. Sở dĩ nhu cầu trồng cà phê tăng vọt như vậy là do giá cà phê tăng kỷ lục thời gian qua. Phía trung tâm cũng không nghĩ giá cà phê tăng cao đến vậy. Việc khan hiếm cây giống chắc chắn xảy ra, song chúng tôi luôn khuyến cáo nên chọn cơ sở cung cấp giống uy tín, có nguồn gốc rõ ràng. Bà con không nên vội vàng mà mua cây giống không đảm bảo, đợi đến khi cây lớn mới biết thì vừa tốn tiền, thời gian chăm sóc...", ông Hà nhấn mạnh.
Cà phê thiết lập mức giá cao kỷ lục chưa từng có đã kích thích nhu cầu tái canh vườn cây. Giá cây giống cũng tăng mạnh, thậm chí gấp đôi so với năm ngoái.
