“Hết năm nay, tôi chắc phải trả vườn vì càng trồng các lỗ. Bốn năm vất vả trồng cam mà cầm chắc lỗ 250 triệu đồng rồi", ông Nguyễn Hoàng Bê (ngụ huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh) mếu máo như sắp khóc.
Cách đây 2 ngày, ông bán hơn chục tấn cam sành cho thương lái nhưng giá bán chỉ được 3,5 triệu đồng/tấn. Với mức giá này, ông cho biết càng thu cam lại càng lỗ.
Vào năm 2020, ông liều mình vay tiền để thuê đất trồng cam. “Lúc đó, tôi đầu tư 200 triệu để thuê 4.500m2 đất và cải tạo thành từng luống để trồng cam. Vì sau thời gian tìm hiểu, tôi thấy giá cam rất ổn, thời điểm đó rẻ nhất cũng trên 20 triệu đồng/tấn, tôi nhẩm tính thế nào trồng cũng có lãi”, ông cho hay.
Vừa bán xong chục tấn cam sành cho thương lái, ông Bê (Trà Vinh) thất thần, ngồi bệt xuống vườn cam.
Cam sành 2 năm trở lại đây giá bán chỉ vài nghìn đồng/kg.
Nhưng cam trồng phải hơn 2 năm mới ra trái. Năm 2023 là năm đầu tiên vườn cam của ông cho thu hoạch, giá bán đã rất thấp. Ông cho biết chỉ bán được khoảng 4 triệu đồng/tấn, mức giá này khiến ông lỗ nặng.
Còn năm nay, ông chỉ bán được 3,5 triệu đồng/tấn, số tiền thu được không đủ chi trả tiền phân bón và thuốc. “Tôi chỉ muốn tự kiếm thêm thu nhập để không trở thành gánh nặng cho con cái mà giờ lại thành ra thế này”, ông Bê ngậm ngùi nói.
Cũng sở hữu vườn cam 3.000m2 tại Trà Vinh, ông Huỳnh Bá Nhanh đang lo lắng vì vườn cam của gia đình sẽ thu hoạch đúng đợt rộ của cả vùng.
Dù đã bán cả chục tấn cam, người nông dân vẫn thất thần vì giá bán rẻ, lỗ nặng.
"Tính đến nay, tôi trồng cam cũng được 24 năm rồi. Thời huy hoàng, cam có giá đến 30 triệu đồng/tấn. Do có lãi nên tôi ham lắm, hồi đó tôi trồng cả hecta cam. Nhưng mấy năm nay, tôi phải bỏ bớt đi, vì trồng càng nhiều lỗ càng nặng", ông Nhanh chia sẻ.
Ông cho biết trước đây vườn cam của ông là mô hình kinh tế để cả ấp học hỏi, không ít người nhờ trồng cam mà khấm khá. Nhưng giờ đây, cam ra quả trái vụ vẫn bán không được giá.
“Mấy năm gần đây, không ít người vì trồng cam mà vay ngân hàng, không trả được nợ", ông Nhanh nói.
Theo ông, để trồng một vườn cam rộng chừng 1ha, người làm vườn cần 300 triệu đồng tiền vốn cho 2 năm đầu. Vụ đầu tiên sẽ thu được khoảng 50 tấn trái. Từ vụ thứ 2, chi phí phân thuốc sẽ tốn khoảng 250 triệu đồng, thu được 70 tấn trái.
Nhiều nhà vườn đã bỏ bớt diện tích vì càng trồng càng lỗ.
Ngoài ra, chi phí chăm sóc cũng rất tốn, gần như vườn cam luôn phải có người túc trực. Nếu trồng trên đất đi thuê, chủ vườn sẽ tốn tiền thuê đất thêm 60 triệu đồng/năm.
Cam mỗi năm cho trái một lần, chính vụ là tháng 10. Tuy nhiên, hiện nay, nhà vườn có thể cho cây cam ra quả quanh năm. Cây cam thường cho thu quả khoảng 3-7 năm.
Lý giải cho việc giá cam không thể tăng, anh Huỳnh Tây - một đầu mối thu mua cam ở Trà Vinh – cho biết do không có thị trường. "Bây giờ, mùa nào cam cũng nhiều. Cam chưa xuất khẩu được, chỉ bán chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM. Giá biến động theo ngày. Giá năm nay đã tốt hơn năm ngoái rồi đấy", anh Tây nói.
Hiện, anh Tây đang thu mua cam đẹp với giá cao nhất khoảng trên 6 triệu đồng/tấn, cam xấu giá sẽ thấp hơn.
Theo Sở NN&PTNT Trà Vinh, diện tích trồng cam của tỉnh tập trung chủ yếu ở huyện Cầu Kè với trên 2.600ha, cho sản lượng khoảng 157.000 tấn/năm. Sở đang bàn với các ngành chức năng để tìm đầu ra và hướng hỗ trợ cho nông dân.
